1.Hóa đơn điện tử tại Việt Nam
a) Thực trạng gian lận hóa đơn điện tử
Việc triển khai hóa đơn điện tử đã đạt được những kết quả tích cực, song lại xuất hiện hiện tượng một số tổ chức, cá nhân gian lận trong việc phát hành, sử dụng nhằm trục lợi tiền thuế.
Chỉ cần lướt mạng xã hội hay vào các group kế toán dễ dàng bắt gặp các mẩu rao bán hóa đơn điện tử công khai: hóa đơn đỏ, thuế giá trị gia tăng (VAT) toàn quốc, bao quyết toán thuế 5 năm, xuất tất cả ngành nghề, hợp đồng chứng từ đầy đủ, có ngay trong ngày…
Cơ quan thuế cho biết nhiều đối tượng đang lợi dụng quy định thông thoáng về thành lập doanh nghiệp cũng như kê khai thuế và phát hành sử dụng hóa đơn điện tử để thành lập hàng loạt doanh nghiệp nhằm mục đích mua bán hóa đơn và thực hiện các hành vi trốn thuế.
b) Ứng dụng công nghệ để kiểm soát hóa đơn điện tử
Để ngăn chặn tình trạng gian lận thuế và mua bán hóa đơn bất hợp pháp, Tổng cục Thuế đã đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và AI trong quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh trường hợp gian lận về hóa đơn.
Cuối tháng 04/2023, Tổng cục Thuế đã triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử” với chức năng phân tích dữ liệu hóa đơn điện tử, phục vụ cho công tác quản lý rủi ro về hóa đơn điện tử trong toàn ngành.
Trung tâm này sẽ gồm các chức năng đối chiếu tự động giữa tờ khai thuế và hóa đơn điện tử sau ngày thứ năm kể từ ngày đến hạn nộp tờ khai. Kết quả của việc đối chiếu giữa tờ khai và hóa đơn là danh sách người nộp thuế có số liệu chênh lệch giữa giá trị kê khai và giá trị thực tế trên hóa đơn đã lập.
Trên cơ sở danh sách đó, cơ quan thuế quản lý có các biện pháp nghiệp vụ phù hợp như kiểm tra tại bàn, thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế, trong trường hợp cần thiết có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra.
Tổng cục Thuế chính thức vận hành “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử”. Qua đó, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành hóa đơn điện tử, giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung.
2.Cách thức trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp cơ quan thuế kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực quản lý thuế. AI có thể giúp cơ quan thuế kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử một cách hiệu quả hơn.
Một trong những cách mà AI có thể được sử dụng để kiểm soát gian lận hóa đơn điện tử là phân tích dữ liệu lớn. AI có thể phân tích hàng triệu hóa đơn điện tử trong một thời gian ngắn để tìm ra các dấu hiệu gian lận. Ví dụ, AI có thể phát hiện các hóa đơn có giá trị bất thường, các hóa đơn được lập bởi các doanh nghiệp không tồn tại hoặc các hóa đơn được lập để trốn thuế.
Một cách khác mà AI có thể được sử dụng để kiểm soát gian lận hóa đơn điện tử là sử dụng công nghệ nhận dạng giọng nói. AI có thể được sử dụng để nhận dạng giọng nói trong các cuộc gọi điện thoại và các cuộc họp. Điều này có thể giúp cơ quan thuế phát hiện các cuộc gọi điện thoại và các cuộc họp liên quan đến gian lận hóa đơn điện tử.
AI cũng có thể được sử dụng để phát hiện các hành vi bất thường trên internet. Ví dụ, AI có thể được sử dụng để phát hiện các hoạt động lập hóa đơn điện tử giả mạo, các hoạt động mua bán hóa đơn điện tử trái phép và các hoạt động sử dụng hóa đơn điện tử để trốn thuế.
Việc sử dụng AI để kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử là một giải pháp hiệu quả và giúp cơ quan thuế bảo vệ nguồn thu ngân sách nhà nước.
Dưới đây là một số lợi ích của việc sử dụng AI để kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử:
- Nâng cao hiệu quả kiểm soát: AI có thể giúp cơ quan thuế kiểm soát hàng triệu hóa đơn điện tử trong một thời gian ngắn, điều này giúp cơ quan thuế phát hiện gian lận nhanh chóng và hiệu quả hơn.
- Giảm chi phí: AI có thể giúp cơ quan thuế giảm chi phí kiểm soát gian lận hóa đơn điện tử, điều này giúp tiết kiệm nguồn lực cho cơ quan thuế.
- Tăng cường tính minh bạch: AI có thể giúp cơ quan thuế tăng cường tính minh bạch trong việc kiểm soát gian lận hóa đơn điện tử, điều này giúp tạo niềm tin cho người nộp thuế.
Việc sử dụng AI để kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử là một xu hướng tất yếu trong thời đại công nghệ số. AI có thể giúp cơ quan thuế bảo vệ nguồn thu ngân sách nhà nước và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho doanh nghiệp.
 để kiểm soát và chống gian lận hóa đơn điện tử tại Việt Nam){kind=link}